|
علمی-اجتماعی
|
||||||||||||||||
|
یک شنبه 11 تير 1396برچسب:, :: 17:53 :: نويسنده : شمیلا سیامکی
و اما مختصری در باره‌ی برخی اصطلاحات منطقی موجود در متن:
«موضوع علم منطق عبارت است از «معرّف و حجت»؛ یعنی مسائل منطق یا در باره‌ی معرّف‌ها یعنی تعریفات بحث می‌کند، یا در باره‌ی حجت‌ها یعنی در باره‌ی استدلال‌‌ها. عجالتاً کافی است بدانیم که در همه‌ی علوم مجموعاً دو کار صورت میگیرد: یکی این‌که یک سلسله امور تعریف می‌شوند، و دیگر این‌که برای اثباتِ یک سلسله احکام، استدلال می‌شود و دلیل آورده می‌شود. در همه‌ی علوم این دو کار صورت میگیرد.
علم منطق می‌خواهد به ما راه صحیح تعریف کردن و صحیح استدلال کردن را بیاموزاند.» [کلیات علوم اسلامی، استاد مطهری، فصل سوم، موضوع منطق]
«هدف نهایی و مقصود اصلی عالم منطق، «مباحث حجت» است؛ یعنی بحث‌های مربوط به معلوم تصدیقی که برای رسیدن به شناخت مجهول تصدیقی به کار گرفته می‌شود...
حجت نزد منطق‌دانان عبارت است از «ما یتألف من قضایا یتجه بها الی مطلوب یستحصل بها» = مجموعه‌ای از قضایا که توسط آن به قضیه‌ای که از آن به دست می‌آید، روی آورده می‌شود. و چون برای اثبات مطلوب به آن بر خصم احتجاج می‌شود، آن را «حجت» می‌نامند...» [منطق مظفر، ج 2، باب پنجم]
اما «حجت» را می‌توان در سه بخش تقسیم کرد: (1) قیاس، (2) تمثیل، (3) استقرا.
تعریف تمثیل و استقرا بماند که ما را از مقصود باز می‌دارد و اما در تعریف قیاس:
« در تعریف قیاس گفته‌اند: « قولٌ مؤلّفٌ من قضایا بحیثُ یَلزَمُ عنهُ لذاته قولٌ آخَرُ» یعنی قیاس مجموعه‌ای فراهم آمده از چند قضیه است که به صورت یک واحد در آمده و به نحوی است که لازمه‌ی قبول آن‌ها قبول یک قضیه‌ی دیگر است.» [کلیات علوم اسلامی، استاد مطهری، فصل11، قیاس]
قیاس از جهت صورت، به دو دسته‌ی اقترانی و استثنایی تقسیم می‌شود و آن‌چه مطلوب ما در اینجا می‌باشد قیاس اقترانی است که می‌توان آن را در دو دسته‌ی اقترانی حملی و اقترانی شرطی قرار داد. قیاس اقترانی حملی خود دارای اشکال چهارگانه‌ای است. از آن جهت که تنها ضرب نخستین قیاس اقترانی مد نظر ما در اینجا است لذا با ذکر مثالی در نمایش آن بر می‌آییم. قیاس زیر را در نظر بگیرید:
هر شرابی، مست‌کننده است. (صغری) ¬ هر الف، ج است.
هر مست‌کننده‌ای، حرام است. (کبری) ¬ هر ج، ب است.
\ هر شرابی، حرام است. (نتیجه) ¬ \ هر الف، ب است.
در این مثال، سه قضیه داریم؛ قضایای اول و دوم (صغری و کبری) را «مقدمتین» و قضیه‌ی سوم را «نتیجه» می‌نامیم. هر قضیه از دو قسمت موضوع و محمول تشکیل می‌گردد. برای نمونه در قیاس بالا، موضوع صغرای قیاس شراب (الف) است و محمول آن مست‌کننده (ج)، یا در کبرای قیاس، موضوع مست‌کننده (ج) است و محمول، حرام (ب). در این قیاس، شراب یا الف را «حد اصغر»، حرام یا ب را «حد اکبر» و مست‌کننده یا ج را «حد وسط» می‌خوانیم. اگر در قیاس اقترانی، ترتیب حدهای اصغر، وسط و اکبر به همان صورتی که در مثال بالا است آمده باشد آن‌گاه شکل اول قیاس اقترانی به دست می‌آید که نتیجه‌گیری از آن بدیهی‌ترین حالت در قیاس است و اگر مقدمتین درست باشند نتیجه نیز صحیح خواهد بود. از جابه‌جایی حدهای قیاس، می‌توان اشکال دیگر قیاس را به دست آورد.
نظرات شما عزیزان:
درباره وبلاگ موضوعات آخرین مطالب آرشيو وبلاگ پیوندهای روزانه پيوندها
 نويسندگان
|
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
تبادل
لینک هوشمند
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: